A riqueza do Xeoparque concéntrase na faixa costeira por ser alí onde se aprecian con máis detalle os resultados da Oroxenia Varisca e as rochas que afloraron desde as profundidades daquela Terra de hai case 400 millóns de anos. Pero a investigación científica déixanos unha chea de datos que nos permiten entender que temos debaixo dos pés na área dos sete concellos. E non son precisamente poucas cousas:

• A maior parte da serra da Capelada era unha antiga illa volcánica, semellante ao actual arquipélago do Xapón.
• A serra do Forgoselo foi unha gran burbulla de magma que se arrefriou hai 290 millóns de anos a máis de 15 quilómetros de profundidade.
• Os vales fluviais, as rías e os sistemas dunares son, cronoloxicamente, os elementos da paisaxe máis recentes que poderemos ollar neste territorio.
• As rochas da contorna da ría de Cedeira, boa parte de Moeche, sur de Ortigueira e o litoral entre Ladrido e Espasante formaban parte do fondo mariño hai máis de 400 millóns de anos. Nesta última localidade chegan a preservarse lavas volcánicas submariñas.
• O cobre que se explotou nas diferentes minas de Cerdido e Moeche orixinouse como resultado dunha intensa actividade termal no fondo mariño, onde existían chemineas volcánicas polas que saían gases e minerais a alta temperatura que arrefriaban coa auga.
• No litoral de Valdoviño atopamos dúas salientables cicatrices no terreo, as fallas de As Pontes-Pedroso e de Valdoviño, esta última de máis de 150 quilómetros de lonxitude e que corta Galicia en dous.
• Entre Cerdido e Cariño existe unha aliñación de cristas montañosas que chega ata Os Aguillóns, isto débese á presenza dunhas rochas sumamente singulares e de gran dureza, as ecloxitas, que constitúen o maior afloramento coñecido na Terra.
• No encontro da Serra da Capelada co océano Atlántico atopamos os terceiros cantís máis altos de Europa e os primeiros da Europa continental, que comezaron a formarse ao mesmo tempo que os Alpes e o Himalaia.
• A Pedra de Moeche ou Toelo, é unha rocha rara na superficie terrestre, posto que se atopa normalmente a máis de 70 quilómetros de profundidade. Con todo foi un material de gran sona nas comarcas de Ferrolterra e Ortegal e moi empregado en ornamentación.
• No litoral de Loiba existiu unha importante actividade volcánica de carácter explosivo e violento. Pero tamén quedou a pegada dos icebergs en forma de pequenos cantos rodados incrustados nas rochas.

Todo isto pon de manifesto que este territorio conta cunha salientable xeoloxía tanto a nivel da Península Ibérica como a nivel internacional, e o seu gran potencial no campo do turismo xeolóxico.

Todo ese coñecemento asociado á xeoloxía ponse en valor coa figura dos xeoparques, principalmente a través dun turismo desestacionalizado que lle descobre ao visitante lugares con características únicas, pero tamén natureza, patrimonio, gastronomía e tradición. O xeoparque é en si mesmo unha marca turística amparada pola UNESCO que pode e debe xerar oportunidades económicas e de emprego.

Preto de nós temos exemplos sobre como repercute un xeoparque no seu territorio. O Geoparkea da Costa Vasca, que abrangue os municipios de Mutriku, Deba e Zumaia, recibe cada ano unhas 150.000 visitas das que 40.000 son con guías de distintas empresas que teñen no xeoparque unha das súas principais fontes de ingresos. Máis preto de aquí, no Xeoparque de Arouca, en Portugal, cunha poboación duns 22.000 habitantes e a metade de superficie que a zona do Ortegal, estímase un impacto económico anual duns 15 millóns de euros.

Outros beneficios de ser xeoparque son o reforzo da identidade territorial, a posibilidade de acceder a máis liñas de axuda europeas -programas Interreg, por exemplo-, pertencer a unha rede mundial de intercambio de coñecementos e experiencia, a creación de oportunidades de negocio e para a fixación de poboación, etc.